Alant wortel

Alant is een geslacht dat bestaat uit diverse soorten, zoals Inula conyzae (donderkruid), Inula britannica (Engelse alant), Inula salicina (wilgalant) en Inula crithmoides (zeevalant). De meest bekende en geneeskrachtige soort is de Griekse alant (Inula helenium). Deze wordt 90 tot 200 cm hoog en vormt onderaan een stevige, ruig behaarde, rechtopstaande stengel met een dikke, knolvormige wortelstok. De bladeren zijn groot, spits, lijn-lancetvormig en viltig behaard aan de onderzijde. De grote goudgele bloemhoofdjes met lange lintbloemen bloeien van juli tot augustus en trekken insecten zoals bijen en kevers aan.

Alant geeft de voorkeur aan vochtige, voedselrijke bodems met een neutrale tot licht kalkhoudende pH. De plant komt oorspronkelijk uit West- en Centraal-Azië maar is inmiddels verspreid over grote delen van Europa. In sommige kustgebieden groeit zelfs een verwante soort (zeevalant) met vlezige bladeren die eetbaar zijn na koken.

Geschiedenis:
Reeds in de Griekse en Romeinse oudheid werd alant gebruikt als luchtweg- en spijsverteringsmiddel. Hippocrates, Theophrastus en Dioscorides prezen het kruid om zijn geneeskrachtige werking op de luchtwegen, baarmoeder en urinewegen. De Romeinen aten het als groente en gebruikten het bij spijsverteringsproblemen. Plinius de Oudere vermeldde dat “alant het binnenste gezond houdt”. In de Middeleeuwen en Renaissance greep men naar alant bij hardnekkige hoest, reumatische aandoeningen en als oppepper van het humeur. De signatuurleer zag in de gele kleur een aanwijzing voor de werking op gal en spijsvertering, en in de behaarde plantstructuur een relatie met de luchtwegen, afkooksel van de wortels werden dan ook vaak gebruikt bij bronchitis, hoesten infecties. Vanaf de 18e eeuw werd de wortel vaak geconfijt en als medicinale lekkernij genuttigd.De alant werd ook gebruikt bij het destilleren van dranken zoals absint en de duitse wijn bekend als paulusdrank.  

In 1804 werd inuline voor het eerst geïsoleerd uit de wortel van alant, een prebiotische vezel die sindsdien een eigen rol speelt binnen voedingsgeneeskunde. De plant werd daarbij ook ingezet als eetlustopwekkend en algeheel versterkend middel. Het bleek ook effectief bij darm, lever en galstoornissen. Van de alant worden de wortelstok en wortel van 2 tot 3 jaar oude planten gebruikt, die worden geoogst in de herfst en na het wassen en splijten worden gedroogd bij een maximale temperatuur van 45 graden.

Luchtwegen 
Alant is een krachtig slijmoplossend en hoeststillend middel, ideaal bij chronische bronchitis, hardnekkige of droge hoest, kinkhoest en astmatiforme klachten. De etherische olie verwijdt de luchtwegen, terwijl de slijmstoffen een verzachtende laag leggen op geïrriteerd slijmvlies. Het kruid wordt traditioneel ingezet bij:

– Chronische en droge hoest
– Astma bronchiale (als adjuvans)
– Emfyseem

– Prikkelhoest, kinkhoest

– Luchtwegontstekingen

Spijsvertering 
Alantwortel stimuleert de eetlust en versterkt de maagfunctie dankzij zijn bitterstoffen. Het is galdrijvend en helpt bij een trage vetvertering. Door de antimicrobiële werking is het ook inzetbaar bij infectieuze maag-darmklachten. Belangrijke indicaties:

– Verminderde eetlust (anorexie)

– Trage spijsvertering, indigestie

– Winderigheid, kolieken, opgeblazen gevoel

– Lever- en galproblemen

– Darmparasieten (alantolacton heeft wormafdrijvende werking)

Reumatische klachten en bloedzuivering 
De diuretische eigenschappen van alant helpen bij het uitscheiden van urinezuur en afvalstoffen via de nieren, wat verlichting biedt bij:

– Artritis
– Artrose

– Jicht

– Nier- en blaasontstekingen (ondersteunend)

– Algemene bloedzuiveringskuren

Bloedsuikerregulatie en metabole gezondheid 
De inuline in de wortel van alant speelt een belangrijke rol bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel, en dit heeft interessante implicaties voor mensen met diabetes. Inuline is een oplosbare, niet-verteerbare vezel (een fructo-oligosaccharide) die in de dunne darm niet wordt afgebroken of opgenomen. In plaats daarvan bereikt het de dikke darm, waar het als prebioticum dient: het voedt gunstige darmbacteriën zoals Bifidobacterium en Lactobacillus. Dit proces heeft verschillende metabole voordelen:

– Langzamere opname van glucose 
– Verbeterde insulinegevoeligheid

– Indirecte ondersteuning via de darmflora

Voor mensen met type 2 diabetes of insulineresistentie kan het gebruik van inulinerijke planten zoals alant gunstig zijn:

– Bloedsuikerstabilisatie

– Ondersteuning van gewichtsbeheersing

– Lage glycemische impact

Overige toepassingen
Het kruid werd ook toegepast voor andere doeleinden:

– Vermoeidheid, bloedarmoede – als versterkend tonic kruid
– Menstruatiestoornissen – bij pijnlijke of uitblijvende menstruatie (emmenagoog)
– Griep en verkoudheid – koortswerend, zweetdrijvend, immuunversterken
– Huidproblemen – bij acne, eczeem, herpes, jeuk, kleine wondjes
– Mondgezondheid – bij tandvleesontstekingen
– Aambeien, witte vloed – dankzij samentrekkende en antibacteriële eigenschappen

Voedingsstoffen:
De wortel van de alantplant bevat een rijk scala aan fytonutriënten:

⚬ Vitamines: B1 (thiamine), B3 (niacine), C (ascorbinezuur) en Inuline – een prebiotische vezel die de darmflora voedt
⚬ Mineralen: kalium, calcium, magnesium
⚬ Triterpene saponinen: friendeline en dammaranedienol – ontstekingswerende eigenschappen
⚬ Saponinen – slijmoplossend, expectorerend, immunostimulerend
⚬ Sesquiterpeenlactonen (bitterstoffen zoals alantolacton) – antimicrobieel, ontstekingsremmend
⚬ Slijmstoffen – verzachtend voor de luchtwegen en spijsvertering
⚬ Sterolen, polyacetylenen, hars, pectine

Kruidencombinaties:
Voor versterking of verbreding van de werking wordt alant vaak gecombineerd met:

⚬ Tijm of zoethout – bij luchtweginfecties
⚬ Weegbree of sleutelbloem – slijmoplossend en verzachten
⚬Venkel, anijs of karwij – tegen winderigheid en darmkrampen
⚬Mariadistel of artisjok – voor ondersteuning van de lever